Herkomst en distributie
Onze tuinhyacinten zijn natuurlijk niet de originele Hyacinthos-plant, maar zijn hybride rassen die voornamelijk zijn voortgekomen uit de wilde Hyacinthus orientalis. Deze komt oorspronkelijk uit het Middellandse Zeegebied en groeit voornamelijk in Syrië, Turkije en Libanon op rotsachtige, kale grond en op bergachtige hoogtes tot 2000 meter.
lees ook
- Onderhoud hyacint in huis en tuin gedurende meerdere jaren
- De hyacint is vervaagd - wat nu?
- Hoe de hyacint in de pot te verzorgen nadat deze is verdord
De eerste planten bereikten Europa al in de 16e eeuw en genoten hier al snel een grote populariteit, vooral in aristocratische kringen. Door veredeling en selectie zijn er in slechts 100 jaar tijd talloze nieuwe rassen in vele kleuren ontstaan.
gebruik
Hyacinten zijn al in januari in de winkels te koop, waarna de bloemen in speciale glazen of plantenbakken worden gedreven en beginnen te bloeien zodra ze worden gekocht.
Naast het bewaren in potten, worden bollen ook vaak in de tuin geplant, waar ze door hun vroege bloei tot de eerste herauten van de lente behoren.
Uiterlijk en gestalte
Afhankelijk van het ras bereiken hyacinten een hoogte tussen de 15 en 30 centimeter. Zoals alle bolbloemen hebben ze maar een kort groeiseizoen, waarbij vanaf februari de eerste bladpunten zichtbaar worden. Hieruit ontstaat een plukje bladeren, dat op zijn beurt de sterke bloemstengel omsluit. De plant is in juli al vervaagd en bereidt zich voor op overwintering.
Hyacintenbollen zijn meerjarig en groeien elk jaar opnieuw. Ze bestaan uit individuele schalen die dienen om voedingsstoffen aan te voeren en op te slaan. De ui blijft van binnenuit nieuwe schubben vormen, terwijl de buitenste de energie leveren voor het ontluiken en bloeien. Om elk jaar de hyacintbloesem te kunnen bewonderen, moeten de planten tijdens het groeiseizoen meer energie opslaan dan ze daadwerkelijk nodig hebben om te bloeien. Alleen dan kunnen er nieuwe schalen ontstaan. De ui daarentegen krimpt als de voedings- en watervoorziening onvoldoende is.
bladeren
Hyacinten vormen tussen de vier en zeven lintvormige, basale bladeren die tot 30 centimeter lang en twee centimeter breed kunnen worden. Ze schitteren in fris, lichtgroen en omhullen de bloemstengel die even later verschijnt.
Bloei en bloeitijd
Meestal ontspruit de bloemschacht samen met de rozetachtige bladeren. De dikke, vlezige stengel wordt 30 centimeter hoog en draagt een veelvoud aan klokachtige bloemen die in een cluster zijn gerangschikt. In de regel ontwikkelt zich van elke ui slechts één bloemsteel, zeer zelden kunnen er twee zijn. Hoeveel individuele bloemen er op een hyacint staan en hoe groot de druif wordt, hangt af van de variëteit, de grootte van de bol en de standplaats en verzorging.
De intens geurende hyacintbloesems zijn van april tot mei te bewonderen en hebben een zeer breed kleurenpalet: wit, rood, roze en oranje, paars en zelfs blauw. Er zijn ook dubbelbloemige en veelkleurige variëteiten.
De individuele bloemen bestaan uit drie bloembladen en drie kelkblaadjes die samen groeien en meestal dezelfde kleur hebben.
fruit
Omdat hyacinten na de bloei moeten worden ingekort om de reserves van de ui te behouden, ontwikkelt de bloem zelden vruchten.
Maar als je een bloemstengel over het hoofd hebt gezien, kun je de rijpende zaden erin gebruiken om te zaaien. Hyacinten zijn wolkenbedekkers, waarvan de zaden direct na het uiteenvallen van de rijpe vrucht moeten worden gezaaid. Ze mogen niet uitdrogen, omdat ze in dit geval hun kiemkracht verliezen.
In de natuur dragen mieren de zaden zodat ze ontkiemen in de donkere en warme omgeving van een mierenhol. Tot die tijd duurt het echter erg lang, omdat het zaad tijdens de zomermaanden eerst een warme fase moet doorstaan en dan in de winter een koude stratificatie. Pas dan wordt de remming van de kieming verbroken en ontkiemen de zaden. U moet echter tussen de drie en vijf jaar wachten op de eerste bloei.
Is tuinhyacint giftig?
Naast calciumoxalaat bevatten hyacinten nog andere gifstoffen die huidirritatie kunnen veroorzaken. Wie veel met uien en bloemen omgaat, kan ziek worden van de zogenaamde hyacintschurft. Dit uit zich in roodheid, puisten en jeuk, maar kan ook leiden tot ernstige ontstekingen. Uien en andere delen van de plant mogen niet worden gegeten, omdat ze maag- en darmproblemen veroorzaken, waaronder braken en diarree.
De plant is ook giftig voor dieren: katten, honden, paarden en knaagdieren (cavia's, hamsters, konijnen) en vogels kunnen last hebben van meer of minder ernstige vergiftigingsverschijnselen wanneer ze planten- en uienhuiden eten. Omdat de gifstoffen de slijmvliezen irriteren, is er doorgaans een verhoogde speekselafvoer en slikproblemen, waaronder krampen, braken en diarree.
Welke locatie is geschikt?
De bolbloemen geven de voorkeur aan een warme en zonnige standplaats. Dit moet worden beschermd tegen de elementen zoals kou en regen. Hyacinten kunt u zowel in het tuinbed als in potten of andere plantenbakken op het balkon of terras telen.
grond
Hyacinten houden van losse, minerale of humusrijke grond, die echter niet te vochtig mag zijn. Een goede drainage is belangrijk, zodat de uien niet gaan rotten in de vochtige omgeving. Hiervoor kun je bijvoorbeeld een laag zand van ongeveer vijf centimeter dik onder de uien leggen, waardoor overtollig vocht snel weg kan sijpelen.
Potcultuur
De voorjaarsbloeier kan worden gekweekt in kleine potten of in groepen geplant in grotere plantenbakken, waarbij u de planten regelmatig van water moet voorzien. De ui mag niet uitdrogen, maar ook niet te vochtig staan. Overtollig water mag niet in de plantenbak of schotel achterblijven, maar dient direct na het besproeien te worden verwijderd. Als de hyacintwortels te lang in het water staan, gaan ze rotten en daarmee ook de rest van de plant. Normale, in de handel verkrijgbare potgrond, die u kunt mengen met wat grof zand, is geschikt als substraat.
Snijd de uitgebloeide bloemstengel af. Laat de bladeren daarentegen staan totdat ze geel zijn geworden en helemaal droog zijn. Zet nu de potten met de uien in een koele, donkere ruimte, zoals de kelder, en laat ze daar overwinteren tot het volgende voorjaar.
Cultuur in een glas
Hyacinten worden al zo'n 100 jaar gekweekt in speciale glaasjes met een bolvormig onderstuk en een gebogen bovenschaal. In zo'n hyacintpot vul je alleen het onderste deel van het water, aarde is niet nodig. De ui ligt in de bovenschaal en krijgt voldoende vocht zonder in direct contact met het water te komen. De ui in het waterglas moet ongeveer twee tot drie maanden op een donkere en koele plaats worden bewaard, gedurende welke tijd u dagelijks met vers water moet vullen. Pas als de bloemstengel en bladeren verschijnen, zet je het glas op de vensterbank.
Het nadeel van deze methode is echter dat de hyacintbol door het ontbreken van bemesting geen voedingsstoffen kan opslaan en daardoor na de bloei inzakt en niet meer gebruikt kan worden.
Plant tuinhyacint op de juiste manier
Graaf eerst een plantgat, dat ongeveer twee keer zo diep moet zijn als de ui hoog is. De minimale diepte is echter tien centimeter. Leg bij zware grond een laag zand op de geperforeerde grond, deze dient als drainage. Meng het uitgegraven materiaal met een flinke hand compost en doe tenslotte de ui in het gat. De brede kant moet naar beneden wijzen en de smallere kant naar boven. Vul nu de aarde in het plantgat en druk het licht aan. Markeer de plek met een bamboestok of iets dergelijks, zodat je niet per ongeluk iets anders plant of zelfs in het voorjaar de grond opgraaft.
Wat is de beste tijd om te planten?
Zet hyacintenbollen in de tuinbank op een milde, droge dag tussen oktober en november.
De juiste plantafstand
Er moet een afstand van minimaal 15 centimeter zijn tot de naastgelegen plant.
Tuin hyacint water geven
Hyacinten die vers in potten worden geplant, hebben weinig water nodig en mogen daarom niet te veel water krijgen. Pas na het ontluiken neemt de waterbehoefte wat toe. Het juiste moment om weer water te geven is gekomen als het oppervlak van het plantensubstraat is opgedroogd. Giet nooit rechtstreeks op de ui, alleen rondom.
In de volle grond geplante hyacintenbollen hoeven daarentegen helemaal geen water te geven, omdat de grond in het voorjaar meestal voldoende vochtig is.
Bemest de tuinhyacint goed
Geplante hyacinten bemest u in het vroege voorjaar met een beetje compost, terwijl potplanten indien mogelijk in vers substraat worden gezet.
Tuinhyacint correct trimmen
De vlezige bloemstengel moet na de bloei worden verwijderd om de voedingsreserves van de ui te behouden. Verwijder de bladeren echter niet direct, maar wacht tot ze geel en verdroogd zijn. De bloembol trekt nog steeds de voedingsstoffen eruit, waardoor het voortijdig wegsnijden ongunstig is.
Overzomer / overwintering
Aangezien de groeifase van de hyacint in juli eindigt, kunt u de bol gewoon met rust laten nadat deze is verdord. Geplante exemplaren kunnen gewoon in de grond blijven en zijn in de herfst bedekt met sparren- en dennentakken of een dikke laag bladeren. Deze beschermlaag moet echter vanaf februari / maart worden verwijderd omdat de bloemen vroeg in het jaar uitlopen. Als alternatief kunt u de bollen in de zomer opgraven, koel, droog en donker bewaren en in de herfst weer in de volle grond zetten. Hyacintenbollen zijn absoluut winterhard zolang ze niet in een pot worden gekweekt.
Tuinhyacint planten zich voort
Het verwijderen van de uitgebloeide hyacintenbollen in de zomer heeft een groot voordeel: op deze manier kunt u de broedbollen scheiden voor opkweek. Om deze te laten groeien, hebben de bloemen echter goede ligging en verzorging nodig in de vorm van voldoende water en een uitgebalanceerde toevoer van voedingsstoffen. Je kunt de moederuien aanmoedigen om te delen door voor het planten in de herfst een diepe dwarssnede in de bolvoet te maken.
Plant de kleine bollen in de herfst apart. De bloemen die eruit groeien zijn aanvankelijk vrij klein en schaars, maar na ongeveer twee tot drie jaar bloeien ze net zo uitbundig als de moederplant. Het verwijderen van de broeduien is overigens niet alleen nuttig voor vermeerdering, maar heeft ook voordelen voor de moederui: deze wordt door de opleiding van de dochters van veel voedingsstoffen verstoken.
Hoe transplanteer ik correct?
Overplanten naar een nieuwe locatie is heel eenvoudig: het enige wat u hoeft te doen is de bollen op te graven en ze in de herfst op hun nieuwe locatie opnieuw te planten.
Ziekten en plagen
Zoals alle bolbloemen worden hyacinten bedreigd door ongedierte dat in de grond leeft, zoals woelmuizen. Bovengronds zijn vooral slakken en zuigende insecten zoals bladluizen te proeven van de sappige bladeren.
Qua ziekten komen vooral schimmelinfecties voor, die in het voorjaar bij het ontluiken verschijnen. De grijze schimmel veroorzaakt door de botrytis-schimmel komt zeer vaak voor, wat te merken is aan bruine vlekken op de stengels en bladeren. Aangetaste planten moeten onmiddellijk worden verwijderd om infectie te voorkomen.
Kies een locatie die niet te vochtig en luchtig is om schimmelziekten vanaf het begin te voorkomen.
Tips
In de tuin dient u de zware bloemtrossen te ondersteunen met een houten stok of iets dergelijks, anders hebben ze de neiging te verdraaien, vooral na langdurige regenval.
Soorten en variëteiten
De meer dan 200 verschillende soorten tuinhyacinten worden voornamelijk ingedeeld op bloemkleur. Er zijn witte, blauwe, paarse, roze en oranje en rode varianten, waarbij de paarse en blauwe tinten het meest voorkomen. De soorten 'Blue Jacket' (blauwe bloemen), de witbloeiende 'Carnegie' en de 'Fondant' met hun betoverende roze bloemen zijn erg populair. De paarsrood bloeiende 'Woodstock' daarentegen is een van de vrij zeldzame soorten en is daarom een bijzondere blikvanger.
Rassen als 'Crystal Palace' en 'General Koehler' daarentegen hebben dichtgevulde, blauwe bloemen, terwijl de witte pracht van 'Snow Crystal' doet denken aan zachte sneeuwvlokken. 'Prince of Love', 'Hollyhock' heeft ongewoon zalmroze bloemen en maakt indruk met zijn prachtig dubbele, felrode bloemen. Ook rassen met gelige soorten zoals 'Gipsy Queen' en 'Odysseus' zijn zeer zeldzaam.
De verschillende soorten ontwikkelen zeer verschillende bloeiwijzen. Sommige maken indruk met hun zeer dichte, grote bloemtrossen, andere zijn losser en delicater. Ook de zogenaamde “multiflora” soorten, die altijd meerdere bloemstelen per bol uitlopen, zijn een interessante blikvanger. Dit zijn bijvoorbeeld de blauwe 'Anastasia' en de roze 'Freestyler'. Multiflora-hyacinten bloeien meestal met losse bloeiwijzen die minder dichtbevolkt zijn met individuele bloemen.