Herkomst en distributie
Verwar de tulpenboom in geen geval met de soms ook wel tulpenmagnolia (Magnolia soulangeana). Beide soorten behoren tot de magnoliafamilie (Magnoliaceae) en zijn daarom nauw verwant aan elkaar, maar lijken slechts in geringe mate op elkaar.
lees ook
- Hoe zorg je voor een tulpenboom - tips en trucs
- Moet ik mijn tulpenboom regelmatig kappen?
- Wanneer bloeit een tulpenboom?
De tulpenboom (bot. Liriodendron tulipifera) komt oorspronkelijk uit het oosten van Noord-Amerika, waar hij wijdverspreid is tussen de Grote Meren op de grens met Canada en de Appalachen tot in het noorden van Florida. De grootste loofboom van Noord-Amerika gedijt hier voornamelijk op vochtige of soms overstroomde bodems in uiterwaarden en valleien.
Naast de Amerikaanse ondersoort is er nog een vertegenwoordiger van de tulpenbomen (Liriodendron) in China en Vietnam, de Chinese tulpenboom (Liriodendron chinense). Overigens kunnen zowel tulpen als nauw verwante magnoliabomen al voor een periode van minstens 100 miljoen jaar worden geïdentificeerd, waarbij beide soorten in vroegere geologische tijdperken ook in andere delen van de wereld - bijvoorbeeld in Europa - gedijen.
De tulpenboom kwam al vrij vroeg vanuit Noord-Amerika naar Europa: de eerste exemplaren werden al in de 17e eeuw in Duitse en andere Midden-Europese parken geplant, waarvan sommige nog steeds te bewonderen zijn.
gebruik
Omdat de wilde soort van de tulpenboom enorme hoogten bereikt, mag deze alleen in grote tuinen of parken worden geplant. Hier is het bijzonder geschikt voor een vrijstaande positie, maar ziet het er ook als groeps- of laanbeplanting interessant en imposant uit in parken. Inmiddels zijn er enkele beduidend kleinere cultivars zoals de twee rassen 'Fastigiatum' (15 tot 18 meter hoog) en 'Aureomarginata' (12 tot 15 meter hoog) voor de moestuin. Omdat ook deze varianten verfijnd zijn, bloeien ze een paar jaar eerder dan de wilde vorm - deze ontwikkelt zijn fascinerende bloemenpracht vaak pas op 20-jarige leeftijd.
In de VS en Canada is de tulpenboom een van de belangrijkste bruikbare bomen. Het lichte, fijnkorrelige hout - dat niet zonder reden ook wel "vurenhout" wordt genoemd - wordt gebruikt bij de productie van meubels en wordt gebruikt voor deuren en raamkozijnen, fineren en bekleding, maar ook verwerkt tot speelgoed, muziekinstrumenten en doodskisten. De tulpenboom is ook een waardevolle grondstof bij de productie van pulp en papier.
In de tuin doet de bloeiende tulpenboom dienst als waardevolle, uiterst nectarrijke bijenweide.
Uiterlijk en gestalte
Met een hoogte van 41 meter is het een van de grootste (en rond 450 jaar waarschijnlijk ook de oudste) tulpenboom in Amerika die staat in New York City in de wijk Queens. Hij heeft de bijnaam "Queens Giant", hoewel er over de hele wereld enkele andere indrukwekkende leden van zijn geslacht zijn. Een ervan bevindt zich in de botanische tuin van de stad Marburg en is ook bijna 40 meter hoog.
Tulpenbomen groeien erg snel met ongeveer 30 tot 70 centimeter per jaar, waarbij de piramidevormige kroon ook elk jaar met ongeveer 20 centimeter toeneemt. Hoewel dit vrij smal blijft, kan het toch tussen de 15 en 20 meter breed zijn voor 25 tot 35 meter hoge exemplaren. De hoofdtakken vertonen een steile opwaartse groei. De stam groeit recht omhoog, ziet er vrij slank uit met een maximale diameter van 150 centimeter en verdikt sterk bij de grond, wat de soort, die vaak groeit in overstroomde gebieden, meer stabiliteit geeft. Kenmerkend is ook de longitudinaal gebarsten, lichtgrijze bast.
bladeren
De tulpenboom is een bladverliezende, loofboom waarvan de frisgroene, afwisselende bladeren in de herfst helder goudgeel verkleuren. De vorm van de bladeren is onmiskenbaar, daarom kunnen de tulpenbomen gemakkelijk worden geïdentificeerd door de goed geïnformeerde: ze zijn verdeeld in vier puntige, uitstekende zijlobben. Bovendien zijn de bladeren vrij groot: het eigenlijke blad is tot 15 centimeter lang en tot 20 centimeter breed, met een bijna rechthoekige vorm. Er is ook een bladsteel van ongeveer tien centimeter lang.
Bloei en bloeitijd
Afhankelijk van de locatie en het weer openen tulpenbomen hun unieke bloemen tussen april en mei of mei en juni. De biseksuele geeloranje bloemen doen qua vorm denken aan tulpenbloesems, zijn aanvankelijk komvormig, later klokvormig. Tot vijf centimeter lange, dikke en vlezige meeldraden steken uit het midden van de bloem. De bloemen van de tulpenboom zijn zeer nectarrijk en daarom populair bij bijen, hommels en andere insecten.
Tenzij het een tulpenboom is die door enten is vermeerderd, moet je lang wachten op de eerste bloei: met name exemplaren die uit zaden zijn gekweekt, wachten minimaal 15 tot 20 jaar met de eerste bloei.
fruit
Na bestuiving ontwikkelt de tulpenboom tot zeven centimeter lange, spilachtige vruchten die vaag doen denken aan naaldkegels. Ze zijn gevleugeld en bevatten ongeveer een of twee zaden.
Toxiciteit
Alle delen van de tulpenboom worden als licht giftig beschouwd voor zowel mens als dier. Zowel bladeren als bloemen zijn daarom niet geschikt voor consumptie. Schors en hout, waarin het alkaloïde glaucine voorkomt, bevatten een bijzonder hoog gehalte aan gifstoffen. Het sap kan op zijn beurt allergische reacties veroorzaken bij contact, bijvoorbeeld door snoeien.
Welke locatie is geschikt?
De tulpenboom voelt zich het prettigst op een locatie die volledig zonnig is en beschut tegen de wind. Dit is vooral belangrijk omdat met name oudere exemplaren de neiging hebben tot windbreuk. De boom groeit ook in halfschaduw, maar daar veel langzamer. Daarnaast zal de tulpenboom op een donkere plek in de tuin niet zo groot worden.
Lees verder
grond
Het optimale substraat voor de tulpenboom is:
- voedingsrijk en humusachtig
- los en doorlatend
- zo leemachtig mogelijk
- vers tot vochtig
- zuur tot licht basisch
In principe gedijt de soort ook op zanderige, droge bodems, maar in dit geval groeit hij veel langzamer. Aan de andere kant moet de vloer beslist kalkvrij zijn.
Potcultuur
Een permanente potcultuur wordt niet aanbevolen vanwege de snelle groei en de verwachte grootte. De soort is ook niet geschikt als bonsai.
Plant de tulpenboom correct
Plant de tulpenboom als volgt op de beoogde locatie:
- Zet het jonge boompje in een emmer water, zodat de wortels kunnen opnemen.
- Graaf een plantgat dat ongeveer twee keer zo groot en breed is als het wortelsysteem.
- Maak de grond op de zijwanden en de geperforeerde bodem iets los.
- Verzink het plantgat goed.
- Meng de uitgraving met compost en hoornkrullen (€ 6,39 op Amazon *) als deze te mager / zanderig is.
- Plant de boom, maar niet te diep.
- Vul de grond in, stap er voorzichtig op.
- Geef de boom water.
- Verspreid een laag schorsmulch of bladcompost.
In de weken daarna moet u de vers getransplanteerde boom meer water geven.
Wat is de beste tijd om te planten?
In principe kunt u de tulpenboom tussen oktober en maart op elk moment in de tuin planten, mits het weer mild is en de grond vorstvrij. Omdat de soort echter zeer gevoelige wortels heeft die kunnen worden beschadigd door te planten in de herfst of winter, wordt de lente aanbevolen als de ideale planttijd - zo laat mogelijk en in ieder geval na de Ice Saints.
De juiste plantafstand
Op één plek planten is ideaal. Je moet een minimale afstand van vijf meter (beter meer) aanhouden tot andere bomen.
Onderplanten
Als hartwortel kunt u de tulpenboom veilig onderplanten met bodembedekker en met kleine sierheesters of vaste planten, mits deze bestand zijn tegen sterke worteldruk en van nature weinig water en voedingsstoffen nodig hebben. Als tegenprestatie heeft de onderbeplanting het voordeel dat het praktisch als een waterreservoir fungeert en voorkomt dat de grond uitdroogt. Met het ouder worden vormt Liriodendron tulipifera een halfronde wortelfundering, die opstijgt en de boom uit de aarde komt en zo voor meer stabiliteit zorgt. Op dit punt is onderbeplanting natuurlijk niet meer mogelijk, maar het zal enkele decennia tot eeuwen duren.
Goed geschikt voor onderbeplanting zijn bijvoorbeeld het lentegedenkteken (Omphalodes verna), heilig kruid (Santolina chamaecyparissus), Japans bosgras (Hakonechloa macra), kurkbek (Geranium magnificum), goudlavendel (Lysimachia punctata) of vrouwenmantel (Alchemilla mollis). Omdat tulpenbomen vrij slank zijn en een smalle kroon hebben, is de ruimte onder het bos vaak erg licht.
De tulpenboom water geven
Vers geplante tulpenbomen moeten regelmatig worden bewaterd om ze gemakkelijker te laten groeien. Maar zelfs bij oudere exemplaren is tijdige watergift belangrijk als de droogte aanhoudt, omdat de bomen hun bladeren snel laten vallen als er een gebrek aan water is. De tulpenboom kan echter meestal overweg met een kortstondig gebrek aan water. De prachtige herfstkleur ontwikkelt zich overigens pas bij voldoende watertoevoer, daarom kunt u de gieter eventueel ook in de nazomer gebruiken. De tulpenboom heeft een hoge waterbehoefte, maar verdraagt - zoals de meeste planten - geen wateroverlast. Permanent natte vloeren dienen daarom indien mogelijk te worden vermeden.
Bemest de tulpenboom goed
In het voorjaar en opnieuw in de vroege zomer moet je de tulpenboom voorzien van voldoende rijpe compost en een flinke handvol hoornkrullen (€ 6,39 bij Amazon *). De soort wordt ook zeer goed gevoed met rododendron-meststof, die de grond verzuurt en twee vliegen in één klap slaat: de zwaar ondermijnende tulpenboom krijgt de voedingsstoffen die hij nodig heeft en zorgt tegelijkertijd voor een zure feel-good omgeving. Bemesting vindt in principe alleen plaats tussen april en juli, waarna de toediening van voedingsstoffen moet worden stopgezet. De reden hiervoor is dat de nieuwe scheuten ruim voor de winter moeten rijpen en er geen verdere scheuten meer worden gestimuleerd om te groeien - deze blijven te zacht en zouden bij vorst wegvriezen.
Lees verder
Snijd de tulpenboom correct
Net als de magnolia's verdraagt de tulpenboom geen regelmatig snoeien, daarom is het beter om geen schaar te gebruiken om hem aan te vallen. Bovendien zijn enige training of correctie-incisies niet nodig, de soort ontwikkelt op zichzelf een aantrekkelijke kroonstructuur. Alleen jonge bomen kunnen door snoei nog in hun groei worden gecorrigeerd, oudere bomen niet meer. Het is ook zinvol om dood of ziek materiaal te verwijderen, wat u indien mogelijk in het vroege voorjaar moet doen.
Lees verder
Verspreid de tulpenboom
Meestal worden tulpenbomen vermeerderd door zaden of, in het geval van gecultiveerde vormen, door enten op de wilde vorm. Maar je kunt in het voorjaar ook stekken knippen en daarmee nieuwe bomen laten groeien. Dit is hoe stekken zich voortplanten:
- Snijd in april of mei kopstekken ongeveer 10 tot 15 centimeter.
- Verwijder indien nodig bladeren, behalve twee bladeren.
- Snijd grote bladeren doormidden.
- Schuin het snijvlak iets af, dompel het in wortelpoeder.
- Zet de stekken nu in een kleine pot met groeisubstraat (9,05 € bij Amazon *).
- Giet goed met kalkvrij water.
- Dek de pot af met een afgesneden PET-fles of folie.
- Licht en warm plaatsen bij 20 tot 26 ° C, water geven en regelmatig ventileren.
Wees geduldig met je jonge stekken: ze hebben meestal veel tijd nodig om hun eigen wortels te ontwikkelen. Zolang het stekje er gezond uitziet en de aarde niet beschimmelt, is alles goed en hoef je de handdoek nog niet in de ring te gooien.
Lees verder
Hoe transplanteer ik correct?
Tulpenbomen mogen, indien mogelijk, niet worden verplaatst als ze al enkele jaren op hun locatie staan en daar goed ingeburgerd zijn. De bomen verdragen het verplanten niet erg goed omdat hun uitgebreide en gevoelige wortelnetwerk onvermijdelijk wordt beschadigd. In ieder geval kunnen grote exemplaren alleen met zware apparatuur worden verwijderd, wat gepaard gaat met aanzienlijke inspanningen en hoge kosten.
Daarentegen kunt u op relatief ongecompliceerde wijze jonge tulpenbomen verplanten die maximaal drie of vier jaar staan en nog niet te hoog zijn gegroeid. Maar ook hier moet deze maatregel goed voorbereid worden door in de herfst een schop-diepe sleuf rond de boom te graven en deze te vullen met compost. Daardoor ontwikkelen de wortels zich compacter tot het volgende voorjaar, zodat het verlies niet te ingrijpend is. Verplaats de boom laat in het voorjaar en zorg ervoor dat u deze terugsnoeit, zodat het evenwicht tussen de bovengrondse en ondergrondse plantmaterie behouden blijft.
Lees verder
Ziekten en plagen
Ziekten en plagen komen zelden voor in de tulpenboom - zoals bij alle magnoliaplanten. Het enige probleem dat problematisch kan zijn, is het te nat houden, wat zich na een tijdje manifesteert als rot. Om dit te voorkomen dient u te letten op een soortgeschikte standplaats, een losse en goed doorlatende ondergrond, waar u eventueel drainage kunt aanbrengen en voldoende plantafstand.
Soms ontwikkelt de tulpenboom bruine bladvlekken, wat verschillende oorzaken kan hebben. Ze duiden vaak op een gebrek aan water, maar ze zijn ook terug te voeren op een te zoute grond - bijvoorbeeld als gevolg van overbemesting. Een zeldzame maar niet onmogelijke reden is bladvlekkenziekte, die meestal goed te bestrijden is met een kopersulfaatoplossing.
Overwinteren
Omdat de tulpenboom ook hier voldoende winterhard en vorsthard is, zijn speciale overwinteringsmaatregelen niet nodig. Alleen jonge bomen kunnen een lichte bescherming krijgen als het erg koud wordt.
Tips
Aangezien de wortels van de tulpenboom dichtbij het oppervlak lopen, dient u zich te onthouden van diepgewortelde onderbeplanting of mechanische bewerking van de boomschijf. Dit kan de wortels onherstelbaar beschadigen.
Soorten en variëteiten
Het geslacht van de tulpenbomen (Liriodendron) omvat slechts twee soorten, die beide als sierboom in de eigen tuin kunnen worden gekweekt. Waar de Amerikaanse tulpenboom in zijn oorspronkelijke vorm (Liriodendron tulipifera) vanwege zijn grootte alleen geschikt is voor zeer grote tuinen of parken, blijft de Chinese tulpenboom kleiner met een maximale groeihoogte van wel 17 tot 20 meter in het Midden-Europese klimaat. Ook de Aziatische variant is hier winterhard, maar bij strenge vorst kunnen takken en twijgen weer bevriezen.
Daarnaast zijn er twee cultivars van de Amerikaanse tulpenboom die beduidend kleiner blijven dan de wilde vorm:
- Tulpenboom met zuilen 'Fastigiatum': groeihoogte tot circa 15 meter, zeer smal groeiend
- 'Aureomarginata': frisgroen blad met een geelgroene rand, circa 12 tot 15 meter hoog
